Намтар Монгол хэлээр: Э.ОТГОНБАЯР Biographie: OTGO Otgonbayar Ershuu

Э.ОТГОНБАЯР

Монголын Үндэсний Уран Зургийн Галерейн ахлах куратор, гадаад харилцааны зөвлөх – Олон Улсын Орчин Үеийн Уран Зургийн Биенналын 'Гран-при' шагналт Зураач – Соёлын Тэргүүний Ажилтан /СТА/

1981 онд Улаанбаатар хотод мэндэлсэн, найман хүүхэдтэй айлын отчигин. Түүний уран бүтээлчийн нэр нь "ОТГО" ажээ. Гэр бүлд нь урлагийн хүн байгаагүй ч багаасаа "Би морь зурах шуналтай" гэж ярьдаг байсан тэрбээр 1998 оны бар жил Монгол зургийн ангийг төгсөж, зураач судлаачаар бие даан ажиллахдаа нүүдэлчдийн соёлын холбогдолтой угсаатан зүйн 400 гаруй судалгааны зураг, 600 орчим бурхадын зургийг зургаан жилийн хугацаанд зурж эмхэтгэсэн байдаг. Улмаар Берлин хот дахь Германы Урлагийн Их Сургуульд суралцаж, 2010 оны бар жил герман хэлээр мастерийн зэрэг хамгаалаад тус жилдээ Берлин хотод "ЗУРАГ" нэрт галерей байгуулсан нь монголын урлагийн түүхэнд монгол хүний хилийн чанадад нээсэн анхны галерей болсон бөлгөө.

Монголын нүүдэлчдийн өвөрмөц амьдрал, түүх соёлын онцлогоос улбаатай нарийн чимхлүүр монгол зураг зурах арга барилыг өнөө цагт авчирч орчин үеийн сэтгэлгээнд буулгаж чадсан нь Монгол, Герман төдийгүй олон орны судлаачдын сонирхлыг татдаг ба 2012 оноос хойш зөвхөн түүний уран бүтээлд зориулагдаж судалгаа шинжилгээний олон улсын хэмжээний ажлууд монгол, англи, герман, голланд, португал, польш хэлдээр хийгдсээр байна. Үүнээс жишээ болгон дурдвал дэлхийн хамгийн ууган их сургуулийн нэг болох 1386 онд байгуулагдсан ХБНГУ-н Хайдэлбергийн их сургуулийн философийн тэнхимээс Э.Отгонбаярын уран бүтээлийн тухай урлаг судлалын магистр буюу мастерын зэрэг хоёрч удаа хамгаалагдсан байна:

"Өнөөгийн Монгол дахь Чингис Хаан-Культ уран бүтээлч Эршүүгийн Отгонбаярын Комик номын тусгалд"
Арианэ Сауэрын магистрын ажил, Герман Улс, Хайдэлбергийн их сургуулийн философийн тэнхим (2014) "Der heutige Dschingis Khan-Kult der Mongolei im Spiegel des Comics von Otgo, des mongolischen Künstlers Otgonbayar Ershuu" www.uni-heidelberg.de Masterarbeit von Ariane Sauer, Universität Heidelberg - Philosophische Fakultät (2014)

"Эршүүгийн Отгонбаярын тухай судалгаа. Монгол уламжлал болон барууны урлагийн хоорондох ОТГО-н зураг"
Мелани Беккер мастерын ажил, Герман Улс, Хайдэлбергийн их сургуулийн философийн тэнхим (2017) "Studien zu Otgonbayar Ershuu. Die Malerei Otgos zwischen mongolischer Tradition und westlicher Kunst" www.uni-heidelberg.de Masterarbeit von Melanie Becker, Universität Heidelberg - Philosophische Fakultät (2017)

Тэрээр 2018 оноос Монголын Үндэсний Уран Зургийн Галерейн ахлах куратор, гадаад харилцааны зөвлөхөөр ажиллаж "Уран зураг сэргээн засварлах лабораторь байгуулах" төслийг анхлан санаачилж Холбооны Бүгд Найрамдах Герман Улсын Элчин Сайдын Яам болон Гёте Институттэй биечлэн холболт уулзалт зохион байгуулсны үр дүнд Монголын Уран Зургийн галерэйд, ХБНГУ-н гадаад хэргийн яамны Соёлын өвийг хадгалан хамгаалах хөтөлбөрийн санхүүгийн дэмжлэгийн хүрээнд тус төсөл батлагдаж албан ёсоор 2022 оны 2 сарын 28-с хэрэгжиж байна.

Э.Отгонбаяр 2019 онд Берлиний Урлагийн их сургуулийн "Curating – кураторлох" төсөлд оролцож, их сургуулийн мэргэжлийн кураторын гэрчилгээ авсан байна.

1996 оны хулгана жилээс хойш Монгол, Герман төдийгүй дэлхийн 20 орчим улсуудад үзэсгэлэн зохион байгуулж, оролцсоор байгаа ОТГО өөрийгөө "Нүүдэллэж яваа зураач" гэх ба одоогоор Берлин болон Улаанбаатар хотод амьдарч байна.

More Info: www.mongolian-art.de/aboutme.htm

----------------------------------------------------------------------------------------
german, english, french, romanian, polski, nederlands, lithuanian, and mongolian ...
TEXT:

TEXT: mongolian, english and german:
OtGO:
– The history of Native Americans and the transatlantic slave trade
Боолчлолын түүх: Атлантын далай дамнасан боолын худалдаа ба уугуул америкчууд
Die Geschichte der amerikanischen Ureinwohner und des transatlantischen Sklavenhandels
June 7, 2024 Basel, Switzerland

TEXT: lithuanian and english:
Vidas Poškus:
– OTGO: AMITAN
Vilnius, Lithuania – 2024

TEXT: english, french, nederlands,lithuanian and german:
Maryna Magnin:
– OtGO: The World Beyond 6/7/8
Savoie, France – 2022

TEXT: german and french:
Urner Wochenblatt
In sich ruhend Kraft des Malens folgen
Franka Kruse, Göschenen
Mongolischer Künstler OtGO schuf während zweier Monate im Kunstdepot fünf imposante «Otgöschenen-Bilder»
Hinter «Uritür» öffnet sich die Welt im Dickicht der Miniaturmalerei
Urner Wochenblatt | 147. Jahrgang | Nr. 61 | Samstag, 5. August 2023, Schweiz

TEXT: english and german:
Uranchimeg Tsultemin:
– OtGO: Immersive Painting for Global Viewer
Herron School of Art+Design, Indiana University, USA. July 2023

TEXT: french and german:
Maryna Magnin:
– OtGO: The World Beyond 13/14/15
Savoie, France – 18 Mars 2023

TEXT: english:
Zolboo Sandagjav:
– OtGO: The Whole in a Single
University of Bern, Switzerland. December 3, 2022

TEXT: french and german:
Maryna Magnin:
– OtGOs INFINITE
Savoie, France – Novembre 2022

TEXT: english and german:
Heinz Schuster:
– OtGOs Paradies/Paradise
Berlin 06. November 2022

TEXT: french, english and german:
Maryna Magnin:
– OtGO: Triptych The Last Supper
Savoie, France – Octobre 2022

TEXT: german:
Urner Wochenblatt
– Hochgefühle erleben
Urner Wochenblatt | Mittwoch, 06. Juli 2022

TEXT: german:
Franka Kruse, Urner Wochenblatt
– Sich in der Zeit verlieren und beim Malen den Augenblick im Jetzt fühlen
Urner Wochenblatt | 146. Jahrgang | Nr. 48 | Samstag, 18. Juni 2022

TEXT: polski and english:
Marzena Rafińska
– OtGO Paintings 1998 – 2022 A 24 Year Survey Exhibition
Historical Museum Skierniewic Poland
Exhibition: May 28 – July 31 2022

TEXT: french, english, mongolian and german:
Maryna Magnin:
– Ode to an unexpected encounter
Savoie, France – March, 2022

TEXT: french, english, nederlands and german:
Maryna Magnin:
– OtGO: Triptych The World Beyond
Savoie, France – Mai 2022

TEXT: mongolian, english and german:
OtGO Otgonbayar Ershuu:
Projektstart zur Einrichtung einer Gemälderestaurierungswerkstatt in der Nationalgalerie der Mongolei – Finanzierung durch das Kulturerhalt-Programm des Auswärtigen Amtes der Bundesrepublik Deutschland
"Уран зураг сэргээн засварлах лаборатори байгуулах" төслийг ХБНГУ-н гадаад хэргийн яамны Соёлын өвийг хадгалан хамгаалах хөтөлбөрийн санхүүгийн дэмжлэгийн хүрээнд хэрэгжихээр болов.
Ulaanbaatar – Berlin, Februar 2022

TEXT: mongolian, english and german:
OtGO Otgonbayar Ershuu:
MARZAN SHARAV (1869-1939)
The Court painter for the last Emperor of Mongolia
Berlin, December 2021

TEXT: english and german:
Andrea Gamp:
OtGO: Triptych Kingdom of the Apes
Konstanz – Berlin, March 2021

TEXT: english and german:
Andrea Gamp:
– OtGO: Triptych The Galleys of Souls
Konstanz – Berlin, Februar 2021

TEXT: english and german:
Daniela von Damaros:
BORN OUT OF DARKNESS – AUS DER DUNKELHEIT GEBOREN
Berlin, February 2021

TEXT: english and german:
Andrea Gamp:
– OtGO: The Secret Matrix of Coronavirus – or Confetti in Hell?
Konstanz – Berlin, Februar 2021

TEXT: english and german:
Andrea Gamp:
– A synthesis of public tours for the archive
OtGO Otgonbayar Ershuu: unendlich (infinite), exhibition at Kunstverein Konstanz (Art Association Constance) Konstanz, November 2020

TEXT: english and german:
Daniela von Damaros:
– Die Aufhebung von Raum und Zeit – The suspension of space and time
Studio OtGO Berlin 2020

TEXT: english, hungarian, mongolian, french and german:
Sipos Orsolya:
– OtGO: INFINITE – Museumpedagogy
Józsefvárosi Gallery, Budapest 28, 29 September 2020.
Participants: 4 classes of 3rd to 5th-grade aged group students

TEXT: english, hungarian, mongolian and german:
Endre Sipos and Sárosdi Davaakhuu Ganhold:
– VÉGTELEN 'INFINITE' SOLO OtGO SHOW
Józsefvárosi Galéria, Budapest, Hungary

TEXT: english, polski and german:
Mongolian & Tibetan studies at Oriental Studies Department, University of Warsaw, Poland
– Interview: between Aleksandra Gospodarczyk and OtGO Otgonbayar Ershuu
"Description of the origin and development of modern Mongolian painting based on the analysis of artistic creation of selected Mongolian painters" 2020

TEXT: german:
Joachim Schwitzler, SÜDKURIER
– Geballte malerische Kraft aus der Mongolei: Der Kunstverein Konstanz zeigt das eindrucksvolle Werk des Künstlers OtGO
Auf riesigen Leinwänden wird Winziges groß. Der Mensch spielt dabei nicht die erste Geige...
Von 27.09.2019

TEXT: german:
Dr. Dolores Claros-Salinas, Kunstverein Konstanz
– UNENDLICH: OtGO
Konstanz 20.09.2019

TEXT: mongolian:
J.Erdenetsetseg:
Э.Отгонбаяр: Хүлээн зөвшөөрөгдөж чадсан бол үнэ цэн, өндөр босготой байх ёстой
NEWS: in the newspaper 'UNUUDUR' (today) Ulaanbatar Sep. 20 .2019

TEXT: english and mongolian:
MIAT Mongolian Airlines Inflight Magazine includes interview with OtGO Otgonbayar E
– Otgonbayar E.: Someday, I will sail for Antarctica...
– Э.Отгонбаяр: Нэг л өдөр Антарктидийг зорино доо
MIAT inflight magazine: June to September 2019

TEXT: mongolian:
Ж.Чинбат:
– Абстракт, ахуй хоёр нэгдсэн нь
ОТГО-гийн ЗУРАГ буюу түүний дэлхийгээр аялсан бүтээлүүдийн тухай
« OtGO retrospective » MONGOLIAN NATIONAL ART GALLERY 2018

TEXT: mongolian:
M.Amarjargal:
– Уран зургаараа Европчуудыг гайхшруулж буй зураач Э.Отгонбаяртай ярилцлаа
News: Medee.MN Sep. 14 2018 Ulaanbaatar, Mongolia

TEXT: english and german:
Birgit Rieger, DER TAGESSPIEGEL
– Es ist der Geist, der zeichnet
– It is the spirit that is painting
Von 05.10.2018 Berlin

TEXT: german:
University of Heidelberg – magister thesis topic:
– Melanie Becker: Studien zu Otgonbayar Erschuu. Die Malerei Otgos zwischen mongolischer Tradition und westlicher Kunst (2017)

TEXT: german:
Georg Goes:
– Carolina Brack & OtGO 'NATURE TRANSFIGURED'
Museum Baruther Glashütte 2017 Germany

TEXT: mongolian:
E.Khana:
– ӨНӨӨДӨР сонин Э.ОТГОНБАЯР "Судалт таxь" -иа "сойжээ"
News: May. 12 2017

TEXT: mongolian:
С. Чулуунцэцэг:
– ЗУРААЧ ЭРШҮҮГИЙН ОТГОНБАЯР НЬ ДҮРСЛЭЛИЙН ИЛЭРХИЙЛЛИЙН ХЭЛ БОЛОХ МАХБОДОД ШИНЭЧЛЭЛ ХИЙГЭЭД ЗОГССОНГҮЙ, ДҮРСЛЭХ УРЛАГТ СЭТГЭЛГЭЭНИЙ ТЭЛЭЛТ БУЮУ "ДАЯАР УРЛАГ" - ИЙГ АВЧ ИРЭВ
2016.08.09 Улаанбаатар

TEXT: english:
Oyundari Erdenebat, The UB Post
– ART SPACE MONGOLIA features OtGO’s ‘Blue’
Aug 05, 2016 Ulaanbaatar

TEXT: english, romanian, mongolian and german:
Rolf Lauter:
– OtGO: ANTARCTIC PANORAMA PENGUINS
A memorial for the world’s slaughtered penguins ....
National Art Museum, Moldova, 2016

TEXT: mongolian:
MONGOL NEWS, TODAY:
Э.ОТГОНБАЯР: Манайхан их улстөржих юм. Бас бурууг хүнээс хайдаг
12/23/2015 Ulaanbaatar Mongolia

TEXT: english, mongolian and german:
J. Erdenetsetseg:
– Resurrection of 20. 000 penguins by a young Mongolian
Монгол залуу 20.000 оцон шувуу "амилуулжээ"
Wiederbelebung von 20.000 Pinguinen durch einen jungen Mongolen
12/22/2015 MONGOL NEWS, TODAY Ulaanbaatar Mongolia

TEXT: mongolian:
Б.Сэлэнгэ:
– Э.Отгонбаяр: Монголд дэлхийн стандартад нийцсэн музей байгуулж байна
10/29/2015 NEWS, UNEN THE NEWSPAPER '- ҮНЭН СОНИН: Ulaanbaatar Mongolia

TEXT german, english and mongolian:
Ulrike Lorenz:
– Ershuu Otgonbayar – WHITE
Dr. Ulrike Lorenz, Direktorin der Kunshalle Mannheim
Gallery Peter Zimmermann in Germany. 2015

TEXT: polski:
Wystawa malarstwa mongolskiego artysty
– Mongolski malarz Otgonbayar Ershuu wystawił w Łęczycy swoje prace
Wystawa Otgonbayara Ershuu w łęczyckim DK
Wystawa mongolskiego artysty w łęczyckim Domu Kultury
Dom Kultury w Łęczycy 2015

TEXT: english and romanian:
Monica Babuc, Tudor Zbârnea, Călin Stegerean:
– OtGO is The Winner of GRAND PRIX of The International Biennale of Painting Chisinau-2015
National Art Museum of Moldova

TEXT: german, english and mongolian:
Masterarbeit von Ariane Sauer, Universität Heidelberg - Philosophische Fakultät. Von 2014
Masterarbeitsthema:
– „Der heutige Dschingis Khan-Kult der Mongolei im Spiegel des Comics von OtGO, des mongolischen Künstlers Otgonbayar Ershuu“
“Today’s Genghis Khan cult of Mongolia in the mirror of Otgo's comic
"Өнөөгийн Монгол дахь Чингис Хаан-Культ уран бүтээлч ОТГО-н Комик номын тусгалд"

TEXT: german, english and mongolian:
Dr. Mathias Richter, Märkische Allgemeine - Zeitung am Montag, den 21.07. 2014
– FARBENTEPPICHE AUS MENSCHEN
Das Museum Baruther Glashütte zeigt Arbeiten des mongolischen Künstlers Otgonbayar Ershuu

TEXT: german:
Georg Goes:
– "HUN = Menschen" – Gemälde des mongolischen Künstlers Otgonbayar Ershuu
Museum Baruther Glashütte. von 19.07.2014

TEXT german, english and mongolian:
Martin Stather:
– Otgonbayar Ershuu – TSENHER ULAAN
Dr.Martin Stather, Leiter des Mannheimer Kunstvereins
Gallery Peter Zimmermann in Germany. 2014

TEXT: german and mongolian:
Rolf Lauter:
– Otgonbayar Ershuu
@ artlabmannheim, Mannheim, Germany 2013

TEXT: german:
Martina Busch, Galerie ZURAG Berlin
Von 2010–2012
– Otgonbayar Ershuu

TEXT: german:
Uwe Ahnert, Galerist, Collection Freudenberg AG, Freudenberg - Berlin, 2009
– Otgonbayar Ershuu

TEXT: german:
Dr. Eva Gerhards, Adelhauser Museum- Museum für Völkerkunde Freiburg Von 14.02.2007
– Otgonbayar Ershuu

TEXT: german:
Åsa Jonsén, Rezension in der Zeitung "Nerikes Allehanda"
Von 17.11.2007 (in Örebro, Schweden)
– Eine der spannendsten Ausstellungen dieses Jahres

OTGO: The WHITE

Өөр соёл урлагийн хил хязгаарыг давах нь нэг бол шинээр эрх чөлөө олж авах эсвэл эрсдэлтэй тулгарч болзошгүй зүйл. Хоёр ертөнцийн хоорондох зам харгуйгүй орон зайг зөвхөн эр зоригоороо даван туулах болно. Гэнэтийн үйл явдал, хуурмаг зүйлээс өөрийгөө хамгаалах ёстой болно. Алхам бүр нэг бол алдаа, дутагдалт эсвэл ололт, ухаарлын шинэ боломжинд хүргэнэ. Уран бүтээлчийн хувьд хүчин төгөлдөр энэ үг түүний зургуудыг үзэж буй үзэгчид мөн адил хамаатай.

Бид байгаль дэлхийг харуулсан зургуудын дунд зогсож байна. Харийн боловч ямар нэгэн сонин мэдрэмжээр танил ч юм шиг ертөнц бидний нүдэнд тусна. Зах хязгааргүй зэлүүд нутагт нууцлаг амьдрал өрнөнө. Олон удаа давцах өнгөт зурвасуудаас тогтох суурин дээр бужигнасан олон дүрсүүд шигтгээстэй.

Холоос уламжлалт бус бүтцүүдийг гайхалтай амилуулсан мэт харагдах бүтээл ойртон харахад постмодерн ёжлол (postmoderner Ironie) маягийн таслалттай текст болон хувирч, гадаргуу дээр нь тулан очиж үзэхэд диваажингийн гэнэн цайлган, ариун сэтгэлээрээ аливаа нэгэн шүүмжлэл, өнөө үетэй огт холбоогүй, маш ухаалаг график шийдвэртэй комикстэй төсөөтэй фигуруудын дүрслэл байх юм.

Бидний харж байгаа зураг олон үет гэх үгийн жинхэнэ утгаараа энд байна. Нэг талаас лазурь болсон олон өнгийн давхцсан хийсвэр урсгалууд, нөгөө талаас уран гүйцэтгэлтэй нэг хэвийн хүн болон амьтны дүрсүүдийн холболт, шуурга, сүлжээ нийт талбайг бүрхэнэ. Бид зураг урлах энэхүү холилдоогүй, хэтийн төлөвгүй хоёр түвшин нь бидний түгээмэл ухаарлын хэмжүүрүүдээс тэс ондоо байдлаар өөр хоорондоо чадварлаг нийлснийг олж харна.

Абстракц, дүрслэлт алга болоогүй төдийгүй өөрсдийн эсрэг тэсрэг чанараа тус бүр илүү тод харуулна. Гэвч зураг дахь ертөнц дэлбэрч сүйрэхийн оронд дэлгэцнээ тайтгаруулсан зөрчлөөс гэнэт урьд өмнө үзэгдээгүй дүрэлзсэн гэгээтэй, бурхны дүр бүтээлийн олон утгатай том хэмжээний хээ урган гарч, дүрсүүдийн эмх замбараагүй байдал болон хатуу системчлэлийн хоорондох омголон зөрчил бишрэл төрүүлнэ.
Товчхондоо: Бидний харж буй зурагт нэг хэмжээст тайлбарлал, учир шалтгааны тайлалт боломжгүй. Иймд зүй ёсоор сонирхол татах талбарт нэвтрэн орохдоо болгоомжтой байвал зохистой.

Танихгүй газар аялах бид эхлээд зөвхөн үүнийг хэлж чадах юм: Энэхүү гайхал төрүүлэх зургууд ХОСОЛМОЛУУД (HYBRIDES) юм. Тэд соёлын давхцлын тодорхой бус нэгэн орон зайг тэмдэглэнэ. Нийгмийн шинжлэх ухаан холимог байдлыг тэс ондоо соёл, нийгэм эсвэл шашны амьдралаас үүдэлтэй сөрөг утгатай оюун ухаан болон нэгтгэж үл болох логикуудыг үйлдэл хийх, бодож сэтгэх шинэ загварт нэгтгэх үзэгдэл гэж тодорхойлно. Нэн тэргүүнд энэ тохиолдолд соёлын дэвшил урагшилдаг ба миний бодлоор жинхэнэ шинэчлэлийн боломж эндээс бүрдэнэ.

Э. Отгонбаяр буюу Отго нь 1981 оны 1-р сарын 18-нд Монгол Улсын нийслэл Улаанбаатар хотоод ажилчин Эршүүгийн 6 дах хүү нь болж төрсөн. Төв, Хойд, зүүн Азийн дунд байрлах талын Монгол орон нь Герман улсаас бараг 5 дахин том бөгөөд 3 сая иргэнтэй энэ улс дэлхийн хамгийн сийрэг хүн амтай бие даасан улс билээ. Хэдэн мянган жилийн туршид энд нүүдэлчид оршин сууж ирсэн байдаг. 12-р зууны эцсээр Чингис хаан 70 жилийн хугацаанд дэлхийн нэг гүрэн болгосон түүхтэй. Тэр үеээс хойш Монгол улс буддын, ламын шашинтай бөгөөд эдгээр нь социалист ард улсын (Монгол улс нь ЗХУ-ын дараа хоёрдахь социалист орон) тогтолцоог даван оршин тогтож буй.

Зураач Отго нь 7-н төрсөн болон 1 өргөмөл ах дүү нартайгаа энэ дэлхийн нөгөө өнцөгт өсөж өндийсөн. Түүний урлагийн авьяас нь эрт элэрсэн бөгөөд 1990 –д онуудад Улаанбаатар хот дах ДУДС-д Монгол Зургийн ангид суралцжээ. Дараа нь бие дааж 6 жилийн турш монголын уламжлалт бичил зургийн урлагт суралцаж, хэсэг хугацаанд уран зургийн сэргээн засварлагчаар ажиллаж байжээ. Ингэхдээ Отго нь өөрийн эх орны нутгаар явган, морьтой, усан болон агаарын хөлөг онгоцоор “нүүдэллэн” нуугдмал өнцөг, орон нутаг, сүм хийд алгасахгүй эх сурвалжууд дээр очсон байдаг. Ингэж явахдаа янз бүрийн хүмүүстэй учирч өөрийн багш нартайгаа хамт амьдарч байжээ. Энэ цаг үеээс л өөрийн өвөг дээдсийн эх нутаг болон тэдгээрийн итгэж ирсэн шашин шүтлэгт сэтгэлтэй болсон байдаг.

Отгоо монголын бичил зургийн арга барил, бурхны дүр бүтээх урлаг болон бишрэл сүсгийг багш шавийн шууд харилцаатай буддын ламын шашны хийдүүдэд эзэмшсэн бөгөөд зургийн бүх багажийг өөрөө хийж эхэлсэн. Тэрбээр гар урлал гэхээсээ илүүтэй гүн ухаан болсон Танка зургийн чадварыг гарамгай эзэмшсэн. Танка зураг нь тантри буддизмын (ламын шашны) дүрслэгдсэн төрх нь юм. Танка (Thangka) зураг-г хийд сүм, гэртээ бурхны өмнө бясалгал хийх үед дэлгэдэг ба олон нийтийн мөргөл үйлдэхэд залдаг.

Отгоо хамгийн нарийн ширхэгтэй бийрээр хараа зүйн туслах багажгүй өчүүхэн диа гэрэл зургийн (6x7см) хэмжээтэй зайд олон зуун Будда, Бодисаттва болох сахиусыг зурж, маш нарийн хээтэй тусдаа фигуруудыг бүтээжээ. Түүний нууцлаг хар суурь нь хөө, нэрмэл архиар найруулагдсан, өнгүүд нь эрдэслэг болон ургамал гаралтай пигментуудийг сарлагийн шийрээс гарган авсан цавуугаар бэхжүүлсэн байдаг. Тодорхой болсон урсгал дотор Отго урлагийн хүний хувьд өөрийгөө шинээр олж, зургийн урлаг нь түүнд шашны аливаа нэгэн зорилго агуулгагүй бясалгал болдог. Тэрбээр, амьд бурхнаар дамжин эрч хүч гүйцэтгэгч өөрт нь зэвсэг хэрэгсэл болж ирнэ гэсэн бишрэлтэт ойлголттой ажилдаг.

“Бурханы зургийг гараараа бус бясалгаж буй мэт сэтгэл оюунаараа бүтээдэг. Энэ үед яг л бясалгал хийж байгаа мэт шинэ эрч хүч, энерг ирдэг”. Зураач бурхадын дүрийг бүтээхдээ хамгийн сүүлд мэлмийг нь тодруулснаар бурхад амилдаг.
Энэхүү зураг урлагийн хамгийн чухал суурь нь байгалийн гэрэл юм. Монголд жилд 300 хоног нартай байдаг. Тиймээс Отгоогийн хувьд Герман улс нэгэн сорилт болсон. Учир нь Отгонбаяр төрийн олон шагнал хүртэж, дэлхий даяар үзэсгэлэн гаргасны дараа 2005 онд Берлин рүү нүүж ирэн 2007 онд дахин урлагт суралцахаар энэ удаа Берлины Урлагийн Их Сургуулийн - Урлагийн Хүрээлэнд элсэн, 2010 онд урлагийн мастер цолтойгоор дүүргэсэн.

Уран бүтээлч маань ийнхүү баруун европын урлагийн түүх болон орчин үеийн урлагийн арга барил, бурхны дүр бүтээх урлаг, ухамсрыг эзэмшсэн төдийгүй урлаг, хэвлэл мэдээлэл, постмодерны тухай өнөө үеийн хэлэцүүлэгт гүн орсон болно. Тэрбээр хил даван шинэ ертөнц рүү нэвтэрч, өөрийн харах ертөнцөө өргөтгөсөн боловч өмнөх хэвшмэл болсон зүйлсээ үгүйсгээгүй юм. Отго Германд зураачаар ажиллаад зогсохгүй Европ болон өөрийн эх орны хоорондох урлаг болон оюун ухааны солилцоонд идэвхитэй оролцдог. “Зураг” галерейдаа тэрбээр өрнө дорныг уулзуулах, монголын соёлыг мэдрэх боломж олгосон, Монгол улсын ерөнхий сайд ч орж гардаг, урлагаар амьсгалсан найрсаг төвийг бий болгосон.

Германд нарны гэрэл дутаж, “тэнгэр бараг байнга бүрхэг”. Хэдий тийм ч Герман улс Отгоогийн хоёрдахь сургууль төгсөлтийн дараахь 5 жилийн турш өөрийн өвөрмөц хосолмол зургийн стилийг (his hybrid style) хөгжүүлсэн газар нутаг юм. Энэхүү хэв маягт юуг ч холилдуулахгүй, уусгахгүй ба хоёр ертөнцийн соёл зургаар дүрслэгдэж, хоорондын зөрчил нь зураг болж даван туулагдах юм: Отго нь хэдийнээ өөрийн эх орны соёл, урлагийн хүрээнд орчин үеийн уур амьсгал оруулхаас гадна монголын бичил зургийн урлагийн гайхамшигт арга барил, бурханы дүр бүтээх уламжлалаар өөрийн зургийн хэрэгслэлдээ төвлөрсөн, өөр рүүгээ хандсан, Мане (Édouard Manet) болон импрессионизмын үеээс абстракцийн замыг сонгосон, уламжлалт барууны урлагийг баяжуулсан болно. Энэхүү хоёр эсрэг чиглэлтэй зургийн ойлголтыг нэвтэрч тэдний синтезийг Отгоо бий болгож байна. Түүний зургийн урлаг нь үзвэрийн бие даасан онцгой үйл явдал болох нь нотлогдсон. Санаатай зохиогдож, урлагийн өндөр түвшинд шийдлээ олсон энэ холимог нөхцөл байдал хоёр соёлын давхцлаар илэрхийлэгдэж, шинэ санааны үүд хаалга болжээ.

Отгоогийн одоогийн уран бүтээлд бурхан бүтээх илүү чөлөөт байдал болон илүү абстракцирүү хандсан нь ажиглагдана. Дүрэлзсэн графикийн драм, камасутра тачаалал нь диваажингийн эвтэй дүрсүүдийн тайвширсан огторгуйд зайгаа тавьж байна. Зургийн бүтэц нь зургийн санаанд илүү хүчтэй, ач холбогдолтой болж байгаа.

Тод хурц өнгө давамгайлж байсан хэсэг хугацааны (phase of the trend of neon-colours) дараа өнөөдөр цэрд маягийн үндсэн өнгө давамгайлж байна. Үүний зэрэгцээ зургийн бүтэц нь дохионы хэв шинжтэй болон туршилтын чанартай болсон юм. Зургийн нэг бүрчлэн элементууд илүү хүчтэй хоорондоо ууссан, холилдсон чичирхийлэл үүсгэж (hybrid mix- forms), илүү жигд болсон зургийн гадаргуу дээгүүр долгион болон мета-хээ мэт урсаж өнгөрнө.

Бид өнөөдөр тод илэрхийлэлтэй акриль будгийн зураг дээр маш нарийн чадварлаг түүшээр зурсан дүрсүүдтэй давуун холстын өмнө зогсоно. Эрээн тахийн сүргийг даган явах судалтай хослол өмссөн эмэгтэйчүүд оптик урлагийн шуурга дэгдээнэ. Пингвин шувууны сүрэг нь дөнгж гэрэлтэж харагдасна мөсөн цэнхэр доод ертөнцөд унтарч шижээтэй. Аж амьдралын нэгэн орой үдэш нүдэнд багтахгүй адуун сүрэг оюу өнгөтэй хээр талд давхиж буй зураг үзэсгэлэнгийн сүүлийн танхимын гэрэлд маш сайхан өнгө шилжилттэй.

Үзэсгэлэнд нэр хайрласан “Цагаан” Триптих (гурван талт буюу гурвалсан уран бүтээл) Та цасан өнгөт торны дунд чармай нүцгэн хүмүүсийн бие, монголын амьтны ертөнцөөс ирсэн согоо, янгир, туулай болон ирвэсүүдээс тогтох хээнүүдийн бөөгнөрөл олж харна. Зургуудын огторгуйд хүн зүй ёсоор өчүүхэн харагдана. Уламжлалт аргаар томруулах шилгүй зурсан дүрслэлтүүд холоос давууны нэхмэл мэт нийлж харагдана. Энэхүү сансар огторгуйд бүх ном Бурханы амьсгал шиг бүрэлдэхүүн хэсгүүдийг нэвтрэх, зогсолтгүй өөрчлөлт авчрах хөдөлгөөнд захирагдана.

Э.Отгонбаяр нь өөртөө итгэлтэй, өнөө үеийн өрний уран бүтээлч болон төлөвшсөн бөгөөд эндээс өөрийн эх орны соёлын хөгжилд хувь нэмрээ оруулдаг зураач болсон байна. Иймд түүнийг зүй ёсоор Монголын орчин үеийн урлагийн хамгийн чухал уран бүтээлч гэж нэрлэж болох аж. Гэвч Отго нь түүнээс ч илүү: олон улсын зураачдын пост-постмодернизмын үеийн төлөөлөгч тэрбээр өнөө үеийн постмедиа зургийн урлагт шинэчлэлийн түлхэц өгч байгаа зураач хүн. Энэхүү түлхэц нь зураг болон утгын түвшин давхцах үед нэг нэгэндээ чөлөөтэй нэвтрэх боломж олгоно. Бид иж бүрэн, өөрийгөө тод хүчтэй илэрхийлсэн, өвөрмөц уран зургийн хэллэгтэй зураачийн нийт бүтээлтэй танилцаж байгаа бөгөөд эдгээр нь биднийг бишрүүлж, гайхшруулж байна.

--------

Ж.Чинбат

Абстракт, ахуй хоёр нэгдсэн нь
ОТГО-гийн ЗУРАГ буюу түүний дэлхийгээр аялсан бүтээлүүдийн тухай

Зураач Эршүүгийн Отгонбаяр удахгүй "OtGO Retrospective works from 1998 to 2018" үзэсгэлэн гаргах гэж байна. Хэрэв ретроспектив буюу латин хэлний "эргэн харах" гэх утгатай үгээр нэрлэсэн үзэсгэлэн гарах гэж байвал энэ нь маш чухал, онцгой үйл явдал гэдгийг илэрхийлдэг билээ. Саяхан гэхэд 2016 онд Йоко Оно, 2015 онд Хельмют Ньютоны ретроспектив үзэсгэлэнгүүд гарч шүтэн бишрэгчидээ дахин нэг шуугиулаад авсан.
Хельмют Ньютон гэхэд дахиж шинэ уран бүтээл гаргахгүй, тэнгэрийн орондоо аль эрт харьсан уран бүтээлч хэр нь гэрэл зурагт дурлагсдыг өөрийн эрхгүй ховсодсоор байдаг. Тэгвэл уран бүтээлчид амьд сэрүүн байхдаа ретроспектив үзэсгэлэн гаргах нь урлагт шинэ зүйл ирэхийн дохио гэж хэлж болно. Өнгөрсөн хугацаанд бүтээсэн бүхнээ том зургаар нь дэлгэж үзүүлнэ гэдэг бол өөр цоо шинэ том зүйл ирж байгаа хэрэг ч юм билүү. Зураач Э.Отгонбаярт ч бас ийм төлөвлөгөө байж мэднэ. Учир нь тэрбээр саяхан "Миний шинэ үе ирж байгаа" гэж өгүүлсэн ярилцлага өгсөн төдийгүй өнгөрсөн жил "Шинэ амьдрал" нэртэй бүтээл толилуулсан байгаа. Тэгэхээр түүний өмнөх 20 жилд зурсан бүтээлүүдийг эргэн нэг харцгааж, Э.Отгонбаяр цаашид юу хийх гэж байгааг таамаглацгаая.

Та бүхний мэдэж байгаачлан Э.Отгонбаяр нь монгол зургийн бичил дүрсээр зурах аргаар калейдоскоп мэт эрээлжилсэн олон өнгөтэй бүтээл туурвидаг зураач, удаан хугацаагаар ХБНГУ-д суурьшин уран бүтээлээ туурвиж, европын орнуудад олон арван үзэсгэлэн зохион байгуулж, өөрийн гэсэн галерей байгуулсан идэвхтэй уран бүтээлч. Зургууд нь үзэгчдэд хөдөлгөөнтэй, чиглэл урсгалтай юм шиг харагдахын сацуу стерео зураг шиг, дотроос нь ямар нэг гурав хэмжээст дүрслэл гарах гэж буй мэт мэдрэмж төрүүлдэг онцлогтой. ОТГО зурахаас гадна урлаг судлаач, урлагийн менежерээр суралцаж, үзэсгэлэн зохион байгуулах чиглэлээр судалгаа хийсэн нэгэн билээ.

Түүний тухай монгол, гадаадын хэвлэлүүд хоёр янзаар бичдэг. Монголд ОТГО-г ихэвчлэн « Морин төвөргөөнөөр европын сонирхлыг татаж буй чадварлаг уран бүтээлч » гэж тодорхойлж, амжилт ба ажил хэргийг нь илүү өгүүлдэг бол барууны хэвлэлүүд ба галерейнууд түүний зурсан зураг, дүрсэлсэн илэрхийллийг нь задлан бичдэг. Жишээ нь Барутын Гласхүйттэ музей бичихдээ, "Зөвхөн бүтээлийн хэмжээ нь гэхэд л сэтгэл хөдөлгөм сүрдэм том. Энэхүү уран зураг нь зургаан метр хагасын урттай, хоёр метр гаруй өндөртэй. Ажиглах алхам бүрт пиксель мэт бяцхан дүрсүүд амилан хөдлөн тодорно" гэх зэргээр нарийвчлан өгүүлж байх жишээтэй.

"Урлаг гэдэг бусдаас онцгой байвал бишрэгддэг. Чи бусдаас өөр байж чадахгүй бол уран бүтээлч болоод ч хэрэггүй"

Үнэхээр ч Э.Отгонбаяр хоёр талаасаа сонирхолтой уран бүтээлч. Барууныханд, дорнын Буддист арга барил буюу шүтээн урлалаар абстракт зураг зурсан нь, түүн дотроо маш этгээд сонин дүрслэл бүхий мянга мянган хүн, амьтнаар баялаг өрнүүн түүх өгүүлдэг нь сонирхолтой санагддаг биз. Тэд ой ухаанаа нэгжиж үзээд ч өмнө нь ОТГО-гийн зурагтай адил зүйл харж байгаагүй болохоор илүү өөр сэтгэгдэл төрүүлдэг болов уу. ОТГО-гийн энэ чанар нь Берлин ба германы бусад хотуудад буй мянга мянган олон үндэстний уран бүтээлчид дотор цөөн тохиолдох нүүдэлч, монгол хүн гэдгийн ялгарал юм. "Урлаг гэдэг бусдаас онцгой байвал бишрэгддэг. Чи бусдаас өөр байж чадахгүй бол уран бүтээлч болоод ч хэрэггүй" гэх ОТГО-гийн үзэл бодлыг хангалттай дэмжих туршлага, ур чадварыг монголын урлагийн өв түүнд харамгүй өгчээ.

Тэрбээр 1998 онд ДУДС төгссөн цагаас хойш эхний зургаан жилд шүтээн зураг урлалын чиглэлээр ажиллаж, бурханы хийгээд амьдралын сайн, муугийн тухай маш их зуржээ. Энэ нь ч түүний уран бүтээлд тусгалаа олсон байгаа. "Түүний зураг танд ямар сэтгэгдэл төрүүлж байна вэ" гэж үзэгчдээс асуухад тэд, "Сонирхолтой хэрнээ бас аймар", "Цэцэгс ба моднууд дүрслэгдсэн байгаа хэр нь ээ яагаад нэг л бараан дүрслэлтэй байгаа юм бол" гэх зэрэг хоёрдмол утгатай хариулт хэлэх нь бий.

Үнэхээр ч түүний зургийг эгдүүтэй, хөөрхөн болохоор нь дэлхийн үзэгчид сонирхоогүй бөгөөд хүн төрөлхтний мөнхөд хайж явдаг амьдралын туйлын утга учир, мөн чанарыг ичгүүргүй үнэнээр нь дэлгэсэнд л илүү саатаж сонирхдог болов уу гэмээр.

"ХҮН" зурагт энэ санаа илүү тод харагддаг. Өнөөдөр дэлхийг бүрхсэн долоон тэрбум хүнийг шувуу нисэх өндрөөс харах юм бол бүгд л нүцгэн ирж, нүцгэн буцдаг ба бие, биенээсээ нэг их ялгарах зүйлгүй бодьгалиуд билээ. Хэдийгээр биднийг ухамсар, соёл, урлаг адгуусан амьтнаас ялгадаг гэж бид өөрсдөө тодорхойлох авч, үнэндээ байгалийн амьд зүйлс биднээс бүх талаараа өөр болох нь энэхүү зураг дээр харагдана. Тухайлбал "ХҮН" бүтээлийн нэгээхэн хэсгийг "Чонын сүүлчийн улиан", "Арслангийн зүүд" гэх мэтээр нэрлэсэн байгаа нь өргөн хүрээний ёс суртахууны асуултыг хүмүүст гарган тавьсэн хэрэг юм. Зурагт өгүүлэгдсэн чонын тухай гэхэд германчууд харамсан дурсахад, монголчууд хайрлан, хамгаалах тухай бодож байж болно. Энэ нь түүний зурганд буй өөр нэг энэрэнгүй чанар нь гэлтэй. Энэ зургийг барууныхан "Хүн дүрст хивс" гэж нэрлэсэн удаатай.

Монгол зургийн уран бүтээлчид бүтээлээ туурвихдаа ихэвчлэн бясалгалын түвшинд очиж зурахыг эрмэлздэг билээ. Э.Отгонбаяр ч мөн энэ талаар ярихдаа, "Бурханы зургийг гараараа бус бясалгаж буй мэт сэтгэл оюунаараа бүтээдэг. Энэ үед яг л бясалгал хийж байгаа мэт шинэ эрч хүч ирдэг. Зураач бурхадын дүрийг бүтээхдээ хамгийн сүүлд мэлмийг нь тодруулснаар бурхад амилдаг" гэсэн юм. Үнэхээр ч тэрбээр энэ хэлсэн ёсоороо "ХҮН" бүтээлийнхээ хамгийн сүүлчийн зурлагийг үзэсгэлэнгийн нээлтэн дээр үзэгчдийн өмнө, морин хуурын татлагатай хамт зурж гүйцээсэн байдаг. Ингэснээр бүтээл амилах ба үзэгч хүлээн авах сэтгэгдэл хоёрыг нэг дор төрүүлж чаджээ.

Үүнийг мөн л түүний уран бүтээлч ба үзэсгэлэн зохион байгуулагч гэсэн хоёрдмол шинж чанартай нь холбон тайлбарлаж болмоор санагдана. Зарим уран бүтээлчид ямар нэг асуудлын тухай, хүссэн зургаа зураад хүссэн зүйлдээ хүрэх боломжгүй тогтолцооны тухай гомдоллон өгүүлдэг бол харин Э.Отгонбаяр энэ талаар бусдаас өөр нэгэн. Тэр зөвхөн зураач байгаад зогсохгүй урлагийн менежер байхыг эрмэлзэж, өөрийнхөө уран бүтээлийн талаар хүмүүст маш тодорхой ойлголт өгөх алхмууд хийдэг байна. Түүгээр ч зогсохгүй 2010 онд Германд байгуулсан "ЗУРАГ" галерейдаа маш олон урлагийн арга хэмжээ зохион байгуулж, олон ажил зэрэг амжуулах гэсээр залуу насаа маш завгүй өнгөрөөж яваа гэлтэй. Энэхүү түүний өөртөө итгэлтэй, "Би дэлхийн дэвжээ сонирхож байна" гэж зорилгоо тодорхойлоод түүндээ хүрэх гэж шаргуу ажилласан нь өнөөдөр түүнийг өөртөө төдийгүй эргэн тойрондоо үнэ цэнэтэй уран бүтээлч болгожээ. Магадгүй Э.Отгонбаярын "Туурайн төвөргөөн" цувал бүтээлүүд түүний энэ л зан чанарыг агуулсан байж болох юм.

Өндөр босоо ханыг дүүргэж байрласан том зурган дээр мянга мянган морьд давхилдана. Эдгээр хоорондоо ялгарах зүйлгүй ав адил морьнууд ямар утга учиртай юм бэ гэж хэн нэгэн асуумаар. Тэд бүгдээрээ нэгэн зүгт хандаад, хуйлран давхилдаж буй нь анхны сэтгэгдлийг төрүүлнэ. Цааш нь лавшруулаад бодвол өөрийн зорьсондоо хүрэх гэсэн хүний мянга мянган бодолтой тэр морьд адилхан ч байж болмоор. Тэгвэл хүн өөрийгөө яг ийм омголон, бас залуу морьд шиг өөдрөг үзэл бодол, бүтээлч хандлагаар цэнэглэвэл тэр олон адуун сүргийн төвөргөөн адил санаа зориг нь зорьсон газарт нь хүргэж чадах нь гарцаагүй. Э.Отгонбаярын бүтээлүүдийн бас нэг чухал хэсэг бол "Диваажингийн зургууд" гэх бүтээлүүд юм. Хар өнгийн цулгуй талбар дээр хүн ба цэцэгс өнгө өнгөөр алаглан дүрслэгдсэн энэхүү зургууд нь уламжлалт монгол зургийн хоёр хэмжээст дэлгэмэл зохиомжтой. Олон жижиг дүрслэл нь алсаас харагдахад мөнөөх л абстракт дүр төрхийг үзүүлэх авч томруулаад нарийвчлан үзвэл дүрс бүхэнд өөр өөрийн ахуй байна. Эмэгтэй хүний нүцгэн байдлыг зуун өөр янзаар дүрсэлсэн болохоор энэ зурганд бас зуун өөр янзын тайлбар, ойлгомж байх бололцоотой.

Хүн бүхэн эдгээр диваажингуудад өөр өөрийнхөө ааш зангаараа, дур тачаалаараа оршин буй нь эргээгээд үзэгчийг та ч гэсэн өөрийнхөөрөө диваажинд амьдарч байгаа энэ хүнээс ялгаагүй азтай нэгэн шүү гэдгийг бас сануулах шиг. Тэгэхдээ дээр хэлсэнчлэн "ОТГО" зөвхөн жаргалтай, сайн сайхан зүйлсээр нүдээ дүүргэхийг хүсдэггүй зураач. Тухайлбал 2016 онд бүтээсэн "Антарктидын дэлгэмэл хөрөг" бүтээлд үй олон оцон шувуу тэр зуржээ. ОТГО-гийн минитаур арга барил мөхөж устсан оцон шувуудыг дүрслэхэд гайхалтай зохицсон. Түүний нарийн зурлагат бийр амьтдын зовлон шаналалыг, сүйрэл мөхлийг хамгаалахын төлөө бэхийг дусал, дуслаар нь хэмнэж зурсан мэт маш нягт нямбай буужээ. Түүний энэхүү зураг нь Молдав улсын Үндэсний Урлагийн Музейд олон нийтийн хүртээл болоход нь эхний долоо хоногт 20.000 хүн ирж үзсэн нь зураачийн санаа зориг дэлхийн сонирт хүрч чадсаны нэгэн илрэл гэлтэй. Тэрбээр мөн Молдавын Кишиневийн Бьенналиас гран-при шагнал хүртэж амжилтаа бататгасан удаатай.

ОТГО-гийн зургууддаа амьтдыг байгалийн бодгаль байдлаар нь шууд дүрслэхээс гадна хүншүүлэлт хийдэг. Уран бүтээлч хүнд эргэн тойрныхоо тухай, хүмүүсийн тухай маш өвөрмөц, сонин содон тодорхойлолт, дүгнэлт, дүрслэлүүд байдаг юм. Тэгвэл ОТГО-гийн бүтээлүүдэд нийт хэдэн зуун мянган хүн зурагдсан билээ. Магадгүй ОТГО зургандаа таныг, таны сайн танил хүнийг, үзэн яддаг, хайрладаг хүмүүсийг ч багтаачихсан байж магадгүй. Ингэхдээ улаан, ногоон, шар, цэнхэр гэх мэт өнгөөр нь тэр ангилсан байж болзошгүй. Эс бол хүсэл шуналдаа автагч нэгнийг нь могой дүрсэлж, амьдралын хар цагааныг хослуулан амьдардаг хүмүүсийг тахь унасан толгойгүй хүнээр ч төлүүлүүлсэн байж болно.

Тэгэхдээ тэрээр юуг ч туйлын сайн ба муу гэсэнгүй. Б.Отгонбаяр "ABU DHABI ART 2017" үзэсгэлэнд толилуулсан "Зураг" нэртэй бүтээлд гэхэд хүн, тахь, морьд бүгд зэрэгцэн оршино. Нийт 10 тусдаа зургаас бүрдэх энэ бүтээл нь яг л солирын бороо шаагиж байгаа огторгуйн уудам шиг хязгааргүй орон зайг дүрслэн харуулах шиг болно. Яг л хийсвэрлэл хийгээд зөн билгээр төрөх сэрэл мэдрэмж шиг хязгааргүй нууцлаг зүйл шиг санагдуулна. Хаос буюу эмх цэгцгүй, адил төсгүй чанар өнөөдөр дэлхийн хаа сайгүй газар авч, яалт ч үгүй шинэ амьдралын үндсэн шинж чанар болоод байна. Тэр байдал ОТГО-гийн "Зураг"-наас харагдана.

Яг л тийм уран бүтээлийн шилжилтийг ОТГО сүүлийн үеийн уран бүтээлүүддээ тусгасан бололтой. Харин энэ бүхний эцсийн гаргалгаа, дүн шинжилгээг үзэгч та өөрөө түүний одоо гаргах гэж буй « OTGO retrospective » үзэсгэлэнгээс мэдэх боломжтой. Тэрбээр 1996 онд анхны үзэсгэлэнгээ гаргаж, 2001 оноос хойш эх орондоо төдийгүй Герман, Голланд, Швед, Швейцарь, Франц, Япон, Чех, Энэтхэг зэрэг улсуудад үзэсгэлэн зохион байгуулсан цагаас хойш хуримтлуулсан бүх эрч хүч, ур чадвар одоо толилуулах гэж буй 20 зурганд нэвт шингэсэн буй биз ээ. Зүгээр ч нэг уран бүтээлчийн туурвих сэтгэлээс гадна бас Сингапур, Арабын Нэгдсэн Эмирт Улс, Голланд, Герман зэрэг орон орны ерөнхийлөгчөөс эхлээд энгийн нэгэн урлаг сонирхогхогч хүртэл төрөл бүрийн хүмүүсийн шохоорхлыг татаж, оюуныг цэнгүүлсэн бүтээлүүд байх болно.

Ж.Чинбат
Улаанбаатар 2018

------

Urner Wochenblatt | 147. Jahrgang | Nr. 61 | Samstag, 5. August 2023
In sich ruhend Kraft des Malens folgen

Sie heissen «Otgöschenen 1, 2, 3, 4, 5»: fünf grossformatige Bilder (Acryl auf Leinwand) in den exakt selben Massen 180 x 130 Zentimeter. Davor, wie ein Portal, hängen zwei ebenfalls gleich grosse Gemälde (171 x 44,5 Zentimeter, Acryl auf Holz). Der Künstler hat diese beiden «Uritür» genannt. Otgonbayar Ershuu oder besser OtGO, wie er sich in Kurzform nennt, hat alle sieben Werke in nur zwei Monaten geschaffen, in denen er als sogenannter «Artist in Residence» im Kunstdepot Göschenen zu Gast war. Es war nicht der erste Aufenthalt des aufgeschlossenen Mannes aus Berlin im Kanton Uri. Er fühlt sich hier wohl und schätzt vor allem die Nähe zur ursprünglichen
Natur, mit der er sich seit seiner Kindheit und Jugend in seiner Heimat Mongolei tief verbunden fühlt. Sie gibt ihm die innere Gelassenheit und Kraft, die der Buddhist für seine Miniaturmalerei braucht, um ganz in sich selbst ruhend eine farbintensive Welt aus Tausenden Figuren, Tieren und filigranen Mustern zu schaffen.

Göschenen | Mongolischer Künstler OtGO schuf während zweier Monate im Kunstdepot fünf imposante «Otgöschenen-Bilder»

Hinter «Uritür» öffnet sich die Welt im Dickicht der Miniaturmalerei

Franka Kruse

Er selbst nennt es «Otgöschenen Cathedral», was man versteht, wenn man sein Atelier auf Zeit im Kunstdepot Göschenen betritt und einen beim ersten Anblick das Gefühl beschleicht, etwas Erhabenem gegenüberzustehen. Der hohe Dachgiebel im ehemaligen Zeughaus am Ausgang des Dorfes gibt dem Raum, in dem das neueste Werk des mongolischen Künstlers OtGO während nur zweier Monate, vom 1. Mai bis zum 30. Juni, entstanden ist, tatsächlich etwas von einem grossen Kirchenschiff. Hier hängen die fünf Bilder seiner Serie «Otgöschenen» so aneinandergereiht, das sie mit den beiden Seitenbildern «Uritür» eine Art Raum im Raum zu bilden scheinen.
Der mongolische Künstler Otgonbayar Ershuu mag das Spiel mit Worten und Buchstaben. Aus seinem Künstlernamen Otgo ist inzwischen OtGO geworden, was seiner Leidenschaft fürs Gehen augenzwinkernd zusätzlichen Ausdruck verleiht; aus der Krake, dem Oktopus, der immer wieder seine Bilder wie in Schwärmen durchzieht, macht er einen «OtGOpus» – und aus Otgo in Göschenen wird eben «Otgöschenen»: fünf Gemälde Acryl auf Leinwand in den exakt selben Massen 180 x 130 Zentimeter.

Tief mit der Natur verbunden

Der Wahlberliner fühlt sich sichtlich wohl in Uri. Es ist nicht sein erster Aufenthalt hier. Genau vor einem Jahr machte er sich mit seiner offenen und kommunikativen
Umgangsart schnell bekannt in und mit Andermatt. Die Galeristen Heidi und Franz Leupi hatten OtGO im Juni 2022 einen Monat lang für ein offenes Atelier in die Galerie Art87 geholt. Dort sah ihn der Kunstsammler Christoph Hürlimann, der das Kunstdepot Göschenen nicht nur als festen Platz für Werke seiner Sammlung nutzt, sondern mit der privaten Stiftung Kunstdepot Kunstschaffenden aus der ganzen Welt in den Sommermonaten Gelegenheit zum Arbeiten in den Urner Bergen bietet. «Für mich waren die zwei Monate in Göschenen ein Geschenk», sagt OtGO. Von Kindheit auf in der Mongolei tief mit der Natur verbunden, erlebt er die Bergwelt in Uri auf ganz intensive Weise. Kaum angekommen, macht er sich im Mai dieses Jahres sofort auf Wanderschaft im nahen Wald von Göschenen. Die steilen Berge, der raue Fels, die farbigen Flechten, das dichte Moos berühren ihn. Er beobachtet über die Wochen, wie sich die Pflanzen zu voller und farbiger Pracht entwickeln. Wie sich das kalte Frühjahr in einen heissen Frühsommer verwandelt. «Der erste Eindruck ist wichtig», sagt er. «Ich habe jeden Stein und jeden Baum mit Liebe angeschaut und eine tiefe Dankbarkeit empfunden.» Die Natur sei ihm so urig wie in der Urzeit vorgekommen. «Die Moose wurden zu meiner Muse», spielt OtGO schelmisch lächelnd wieder mit Worten.

Seele des Waldes getroffen
Einmal sei er im Wald auf wenigen Metern Entfernung einer Gämse begegnet, erzählt der Künstler. Sie habe ihn lange neugierig angeschaut, sich um ihn herum bewegt, Abstand gehalten, aber keine Scheu gezeigt. «Ich habe in der Gämse die Seele des Waldes getroffen», erklärt OtGO voller Überzeugung und schiebt dann lachend noch eine «Gämsehaut», die ihn überkommen habe, in den Satz.

Seine tiefe Empfindsamkeit für die Natur, sein Spürsinn gegenüber Lebewesen jeglicher Art prägen auch seine Bilder, die in tiefer, stundenlanger Versunkenheit aus seinem Bauchgefühl heraus entstehen. Pinselstrich für Pinselstrich einmal gemalt und gesetzt entsteht ein unglaubliches Dickicht aus menschlichen Figuren, tierischen Körpern, filigranen Mustern, die in Form und Farbe von Weitem betrachtet, eine innere Dynamik zeigen – wie sie sich geradezu herdenhaft in Wellen über die Leinwand zu bewegen scheinen.
«Wenn ich etwas Neues schaffe, höre ich auf zu denken», sagt OtGO.

Er suche nichts, vielmehr würden die Farben auf ihn warten, ihm keine Chance lassen und ihren Weg Strich für Strich auf die Leinwand finden. «Buddhistische Grundform des Malens», nennt er es. Es stehe kein Plan hinter seinem Malen, erst wenn sich sein Bauchgefühl abschwäche, wie ein innerer Wurm, der sich nicht mehr rühre – erst dann sei ein Bild fertig. Das könne bei manchen Werken sogar über Jahre gehen. In seinem Berliner Atelier gebe es solche Bilder.

Im Kunstdepot Göschenen beginnt OtGO an allen fünf Leinwänden gleichzeitig. Bedeckt sie zuerst mit unzähligen Farbschichten aus Hand- und Fussabdrücken. «Meine Bilder sind ein Teil von mir», sagt er. In dieser Anfangsphase legt er die mitgebrachten Leinwände auf den Boden und beginnt mit seiner Wanderschaft. Unzählige Meter läuft der Künstler über die Fläche, die er erst später mit seiner Malerei schmückt.

Während des Malens erlebt er die Zeit ganz im Hier und Jetzt, ist ganz im Moment – heutzutage sagt man dazu Achtsamkeit üben. In OtGOs Biografie ist das nichts Neues, vielmehr hat er sechs Jahre lang in buddhistischen Klöstern die verschiedenen Techniken und Ikonografien der Miniaturmalerei sowie deren spirituellen Hintergrund gelernt und studiert. Er sei durch und durch Buddhist, und da gehe es um das Leben im Jetzt, sagt er.

Bilder erzählen Geschichten
Für ihn habe Meditieren nichts mit zeitgenössisch verstandenem Stressabbauen zu tun, sondern mit tiefem und bewusstem Erleben des Unbewussten, das wiederum zum Erwachen (Buddha bedeute «der Erwachte») führe. «Meditation heisst auf Mongolisch tief denken und ist etwas Philosophisches», erklärt OtGO. Das Nachdenken über das, was seine Bilder ausdrücken, komme aber erst nach dem Malen. Dann sehe er plötzlich, was in seinem Inneren gearbeitet habe. Und plötzlich erkennt man zum Beispiel Bomben in Miniatur, die vom Himmel regnen, neben unzähligen kleinen, hängenden Schweinehälften.

Für den Künstler eine Verarbeitung von Themen wie Ukrainekrieg, Massentierhaltung und übermässigem Fleischkonsum. «Jeder kann in den Bildern seine Geschichten lesen, die er mit seinem Denken verbindet», unterstreicht OtGO. Er möchte bewusst keine Interpretationsvorgabe leisten. In einem der Otgöschenen- Bilder ist der Wald, in dem OtGO so viele Stunden während seines Gastaufenthaltes verbracht hat, deutlich zu erkennen. Seine tiefe Verbindung zur Natur, in der er Ruhe findet und aus der er seine Kraft schöpft. Innere Ruhe und Kraft, die ihn zwei Monate so intensiv spüren lassen, als habe er zwei Jahre in Göschenen erlebt. Deswegen sei es ihm auch möglich, in nur acht Wochen eine Bilderserie zu schaffen, die in ihrer Kleinteiligkeit so wirkt, als würde man zwei Jahre dafür brauchen.
OtGO und Uri scheint auch eine besondere Verbindung zu sein. Wiederkommen würde er auf jeden Fall. «Wenn es meine Familie erlaubt», sagt der zweifache Vater und lacht wieder.

OtGO Otgonbayar Ershuu English German Mongolian Contact